Inwestowanie w akcje - wskazówki dla początkujących

Inwestowanie w akcje to temat, który wywołuje olbrzymie emocje - od radości, przez marzenia po zniszczone nadzieje, chociaż są to przypadki ekstremalne, znane głównie z filmów. Nie da się ukryć, że wielu inwestorów chciałoby być ,,wilkiem z Wall Street", ale od czegoś trzeba zacząć. Ten artykuł jest przygotowany specjalnie dla osób, które chcą dowiedzieć się ,,o co chodzi w tej całej giełdzie", ale nawet doświadczeni inwestorzy znajdą tu coś ciekawego.

W tym artykule dowiesz się:

• jak wygląda funkcjonowanie giełdy?
• jak kupić akcje i zacząć budować portfel inwestycyjny?
• jak działa dom maklerski i jak założyć rachunek maklerski?
• czy warto inwestować w akcje, a może lepiej skorzystać z instrumentów finansowych takich jak np. fundusze inwestycyjne?

Giełda papierów wartościowych - najważniejsze informacje

Zanim w ogóle przejdziemy do tematów jak kupno akcji, akcje spółek, cena akcji i innego typu pojęcia - najpierw oczywiście musimy kupić akcje. Podstawowym miejscem, gdzie możemy to zrobić, jest giełda papierów wartościowych. Nawet jeśli nie kupujemy akcji bezpośrednio na niej, to zlecenie kupna akcji odbywa się w dalszych krokach właśnie na giełdzie. Czym więc jest giełda?

Giełda papierów wartościowych stanowi miejsce, gdzie odbywają się transakcje związane z kupnem i sprzedażą różnorodnych instrumentów finansowych, takich jak akcje, obligacje i fundusze inwestycyjne. To dynamiczne środowisko, w którym inwestorzy zbierają się w celu pomnażania swojego majątku, podejmowania ryzyka oraz uczestniczenia w życiu gospodarczym. Niemniej jednak definicja giełdy papierów wartościowych nie ogranicza się jedynie do fizycznego miejsca handlu.

Działanie rynku papierów wartościowych opiera się na zasadzie współzależności podaży i popytu, które kształtują ceny i wyceny instrumentów finansowych. Inwestorzy korzystają z tej platformy, aby nabywać i sprzedawać różnego rodzaju instrumenty, starając się osiągnąć korzyści z różnicy między ceną zakupu a ceną sprzedaży. Giełda papierów wartościowych jest miejscem, gdzie spekulanci, inwestorzy instytucjonalni i osoby inwestujące na własny rachunek spotykają się, analizują rynek, biorą pod uwagę trendy ekonomiczne oraz informacje dotyczące spółek i podejmują decyzje inwestycyjne.

Giełda papierów wartościowych odgrywa również istotną rolę w gospodarce, umożliwiając przedsiębiorstwom pozyskiwanie kapitału potrzebnego do rozwoju i inwestycji. Dzięki giełdzie firmy mogą emitować akcje lub obligacje, pozyskując środki od inwestorów, którzy w zamian otrzymują udziały lub odsetki od zaciągniętego długu.

Czym dokładnie są akcje?

Akcje stanowią pewien rodzaj papierów wartościowych. Osoby, które je posiadają, czyli akcjonariusze, stają się współwłaścicielami części majątku spółki akcyjnej, która wprowadziła swoje akcje na publiczny rynek kapitałowy, co umożliwia ich handel na dostępnym ogólnie rynku finansowym, dostępnym dla indywidualnych inwestorów.

Poprzez zakup akcji nabywamy określoną kontrolę nad sposobem zarządzania daną firmą oraz prawo do udziału w jej osiągniętych zyskach. Warto zaznaczyć, że istnieje podział na akcje zwykłe i uprzywilejowane. Typ uprzywilejowania może wiązać się z różnymi dodatkowymi przywilejami, takimi jak większa liczba głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy lub wypłata dywidendy w pierwszej kolejności.

Rodzaje akcji

Z uwagi na sposób transferu własności, wyróżniamy dwie główne kategorie akcji:

1. Akcje imienne - przypisane są konkretnej osobie fizycznej lub prawnej, którą wskazuje dokument akcji. Zazwyczaj są to założyciele spółki lub osoby wskazane przez nich. W przypadku akcji imiennych zarząd spółki ma obowiązek prowadzenia rejestru akcjonariuszy, gdzie zapisuje się dane właściciela akcji. Te akcje nie mogą być sprzedawane ani kupowane na giełdzie, ponieważ każda z nich ma unikalne, indywidualne cechy. Akcje imienne mogą być opłacone w części, minimum 25% przed ich nabyciem.
2. Akcje na okaziciela - przeciwnie do akcji imiennych, nie są przypisane do konkretnych osób, ponieważ dane akcjonariusza nie są uwidocznione na dokumencie akcji. Stanowią one przedmiot handlu na giełdzie i mogą być nabyte po dokonaniu pełnej opłaty przed ich nabyciem.

Pod względem rodzaju pokrycia kapitału akcyjnego można wyróżnić:

1. Akcje gotówkowe - są pokrywane wkładem pieniężnym. Emitowane są w zamian za sumę pieniędzy, którą akcjonariusze wpłacają. Charakteryzują się tym, że mogą być wydane po częściowej opłacie (minimum 25% wartości). Do momentu pełnej spłaty, traktowane są jako akcje imienne.
2. Akcje aportowe - opłacane wkładem niepieniężnym, znanym jako "aport". Mogą to być np. nieruchomości lub wartości niematerialne i prawne. Przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego i rachunków za drugi rok obrotowy przez walne zgromadzenie, także są traktowane jako akcje imienne.

Pod względem praw akcjonariuszy, możemy je podzielić na dwie kategorie:

1. Akcje zwykłe - każdy posiadacz takiej akcji ma identyczne prawa z niej wynikające. Obejmuje to uczestnictwo w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, głosowanie, prawo do otrzymywania dywidendy, prawo poboru akcji lub udziału w podziale majątku firmy w przypadku jej likwidacji. Akcje zwykłe reprezentują ułamkową własność kapitału akcyjnego i mogą być sprzedawane na giełdzie.
2. Akcje uprzywilejowane - posiadacz takich akcji ma pewne dodatkowe przywileje, na przykład pierwszeństwo w otrzymywaniu dywidendy lub większy wpływ na głosowanie podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy. W niektórych przypadkach akcjonariuszom uprzywilejowanym przysługuje dwa głosy na jedną akcję. Jednak akcje uprzywilejowane nie są dostępne na giełdzie.

Zakup akcji - samodzielnie, czy w innych instrumentach finansowych?

Istnieje kilka sposobów na rozpoczęcie swojej przygody z akcjami.

• fundusze inwestycyjne: jest to taki instrument finansowy, który praktycznie zabiera z nas całą konieczność ,,zajmowania" się akcjami. Wybrany fundusz inwestycyjny zgodnie ze swoją strategią może handlować akcjami (lub oczywiście innymi instrumentami), a my nie musimy zajmować się takimi rzeczami jak analiza rynku akcji, cena akcji, spadek cen akcji i inne - tym zajmują się specjaliści z funduszu. Jest to świetna opcja dla początkujących, która pozwala również na decydowanie, a jednocześnie możesz wybierać różne fundusze inwestycyjne z wybranymi strategiami - agresywną, bezpieczną i wiele innych. Fundusze inwestycyjne znajdziesz też jako część polis ochronno-inwestycyjnych.
• drugi sposób, to samodzielne kupno akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych. Żeby to zrobić, musimy mieć specjalny rachunek inwestycyjny, który może być założony wyłącznie w licencjonowanym domu maklerskim. Na rachunek wpłacamy pieniądze i możemy dokonywać transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych. Musimy samodzielnie określić strategię inwestycyjną, budżet oraz to, w jakie instrumenty będziemy chcieli zainwestować. Pamiętaj, że jako początkujący inwestor jesteś narażony na różne błędy, ryzyko inwestycyjne i inne problemy, dlatego do samodzielnego inwestowania trzeba dobrze się przygotować.
• można również inwestować poprzez swoje rachunki bankowe, gdzie specjalnie założone przez dany bank biuro maklerskie inwestuje w naszym imieniu, zgodnie z wybraną przez nas strategią. Jest to o tyle wygodne, że wszystkie informacje, zmiany i zyski lub straty mamy w jednej aplikacji.
• jedną z ciekawych opcji są ,,integratory", czyli różne portale informacyjne, które zbierają przykładowo startujące spółki i oferują inwestowanie w akcje bezpośrednio. Taka strategia ma na celu sfinansować najczęściej start przedsiębiorstwa lub jego rozwój.

Przy okazji sposobów inwestowania uczulam, żeby nie nabierać się na podejrzane emaile ze świetnymi ofertami inwestycji czy akcjami gwarantującymi pewne zwroty. Coś takiego zwyczajnie nie istnieje, a jeśli skuszeni dużym zarobkiem damy się nabrać, możemy stracić całe pieniądze.

Jak wybrać rachunek maklerski

Podczas wybierania rachunku maklerskiego musimy kierować się kilkoma kategoriami:

• rodzaj preferencji i nasz ,,plan" na inwestowanie. Rachunek maklerski dobry dla osoby, która zamierza handlować akcjami codziennie, może nie być najlepszym wyborem dla kogoś, komu zależy na długoterminowym inwestowaniu w akcje lub obligacje. Możemy tu wybierać między przykładowo dostępnością usług, odroczonymi terminami płatności, udziałowi w największych rynkach obligacji i wielu innych czynnikach.
• kolejny czynnik to oczywiście koszty, czyli ile będziemy musieli zapłacić za prowadzenie rachunku maklerskiego, czy przelew na rachunek maklerski może coś kosztować, jakie są prowizje giełdowe, opłaty i prowizje wybranej firmy i inne. Warto dokładnie przyjrzeć się wszystkim opłatom jeszcze przed podpisaniem jakiejkolwiek umowy.
• dostęp do usług, czyli jak będziemy mogli zarządzać inwestycjami. Popularne w dobie Internetu są specjalne platformy internetowe, gdzie najważniejsze czynniki to jakość platformy, przejrzystość, dostępność usług, szybkość działania i inne.
• jakość obsługi - jeśli nasz doradca będzie olewał nasze potrzeby lub rachunek maklerski w banku wiąże się z wiszeniem na infolinii, może to być dla nas decydujący czynnik o wybraniu lub zmianie rachunku.

Osoba rozpoczynająca swoją przygodę z inwestowaniem powinna rozważyć poszukiwanie rachunków inwestycyjnych, które nie generują opłat, aby nie nadmiernie obciążać swojego budżetu. Istotne jest także wybieranie platform z możliwie niską minimalną prowizją za przeprowadzane transakcje, gdyż często to ta suma, a nie procentowa opłata, stanowi rzeczywisty koszt operacji. Dodatkowo warto wybierać platformy z prostym i intuicyjnym interfejsem internetowym.

W miarę wzrostu kapitału inwestycyjnego i tym samym pewności w działaniach na rynku, można zacząć zwracać uwagę na funkcje zaawansowanego systemu transakcyjnego oraz dodatkowe usługi, takie jak pełny dostęp do bieżących notowań online. Wtedy, oprócz prostoty, można skupić się na bardziej zaawansowanych aspektach platformy, np. szerokim spektrum narzędzi do analizy technicznej, które można wykorzystać na wykresach cen akcji.

Warto również pamiętać o podatku Belki, który obciąża osiągane zyski z inwestycji na giełdzie. Piszę o nim w kolejnych akapitach.

Analiza fundamentalna i analiza techniczna

Bardzo ważne dwa pojęcia, o których często usłyszysz w związku z giełdą i akcjami to analiza fundamentalna i techniczna. Czym dokładnie są?

Analiza techniczna skupia się na przeszłych wynikach aktywów na rynku. Poprzez analizę cen i wolumenu obrotu w określonym czasie, można uzyskać ogólne pojęcie o tym, jak rynek ocenia dane aktywa. Warto zastanowić się, czy ich wartość rośnie, czy spada, czy inwestorzy wkładają środki czy też wycofują je z rynku. Dodatkowo, analiza techniczna pozwala zrozumieć, czy występuje duża ilość transakcji oraz czy są one realizowane na znaczące kwoty. To właśnie tego rodzaju pytania stawia analiza techniczna.

Z kolei analiza fundamentalna polega na dokładnym przyjrzeniu się "fundamentom" danego aktywa. To bardziej holistyczne podejście, które uwzględnia informacje dotyczące sytuacji finansowej danego aktywa, interakcji społeczności użytkowników oraz potencjalnych zastosowań w rzeczywistym świecie.

Obie te metody stanowią cenne narzędzia, pozwalające zrozumieć charakter inwestycji, i mogą być stosowane w odniesieniu do różnorodnych aktywów, od akcji i obligacji, przez złoto czy fundusze inwestycyjne, aż po kryptowaluty i inne alternatywne instrumenty. Ostatecznie obie metody mogą pomóc w budowaniu strategii inwestycyjnej oraz określeniu odpowiedniego momentu na zakup lub sprzedaż konkretnych aktywów.

Inwestowanie w akcje, a podatki

Inwestowanie w akcje (jak i zresztą w inne instrumenty finansowe) wiąże się z koniecznością odprowadzenia odpowiednich podatków.

Każda osoba uczestnicząca w inwestycjach na rynku finansowym, czy to poprzez giełdę, fundusze inwestycyjne, obligacje Skarbu Państwa, czy otwierając lokatę w banku, jest zobligowana do wpłacania 19% swoich zysków do państwowej kasy. Podatek od zysków kapitałowych jest naliczany na podstawie różnicy między dochodem uzyskanym z transakcji sprzedaży akcji i innych instrumentów finansowych a poniesionymi kosztami.

Dochody kapitałowe są rozliczane oddzielnie od innych źródeł przychodów, a informacje te zawarte są w specjalnym formularzu PIT-38, który stanowi część rocznego zeznania podatkowego. W zależności od rodzaju instrumentu finansowego istnieją różne procedury płatności podatku. Na przykład, w przypadku sprzedaży akcji, inwestor samodzielnie składa deklarację PIT-38. W przypadku podatku od dywidendy spółka wypłacająca dywidendę jest odpowiedzialna za odprowadzenie podatku. Ponadto, kwestie związane z opodatkowaniem mogą również dotyczyć banku (np. po zamknięciu lokaty) lub Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (po sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszu).

Jednym z ciekawych sposobów na oszczędzanie (i inwestowanie w akcje) bez konieczności opłacania podatku Belki, lub płacenie niższego podatku Belki jest oszczędzanie pieniędzy na IKE i IKZE. O tych dwóch instrumentach oszczędzania na emeryturę więcej informacji znajdziesz w specjalnie przygotowanym artykule.

Gdzie szukać wiedzy o tym, jak zacząć inwestować w akcje?

Osoba rozpoczynająca swoją przygodę z inwestowaniem powinna najpierw zgromadzić pewne informacje na temat rynku, na którym zamierza poszukiwać interesujących spółek w nadchodzących miesiącach lub latach. Na szczęście, dla polskiego inwestora, dostęp do informacji dotyczących obu segmentów warszawskiej giełdy, czyli Giełdy Papierów Wartościowych oraz NewConnect, jest szeroko dostępny. Te dane są przejrzysto udostępniane na stronie internetowej operatora giełdy. Zanim rozpoczniesz inwestycje, warto zapoznać się z takimi statystykami, jak liczba spółek notowanych na danej giełdzie, średnia roczna liczba debiutów i wycofań spółek, oraz historyczne stopy zwrotu głównych indeksów giełdowych.

W Internecie jest mnóstwo dostępnych materiałów dotyczących inwestowania, warto jednak opierać się na tym, co mówią osoby doświadczone i sprawdzać ich poziom wiedzy. Przede wszystkim ważne jest samodzielne myślenie.

Jeśli szukasz informacji na temat inwestowania, finansów i ubezpieczeń, zapraszam Cię na mojego bloga.

7 porad dla początkującego inwestora

Na sam koniec chcę zostawić 7 porad, które mogą być przydatne zarówno dla początkujących, jak i nieco bardziej doświadczonych inwestorów. Jest to niejako skrót z moich wcześniejszych artykułów, do których lektury gorąco zachęcam.

1. Przygotuj się na ryzyko, nawet bezpieczne instrumenty finansowe mogą być obarczone ryzykiem. Giełda dla początkujących może być bardzo kusząca, ale nie wybacza błędów (np. w postaci rzucenia wszystkich funduszy na bardzo ryzykowny instrument).
2. Przygotuj odpowiednią strategię inwestowania. Wlicza się w to praktycznie wszystko, od ilości finansów, przez wybranie, czy rozpoczniemy inwestycje krótkoterminowe, czy długoterminowe i więcej.
3. Inwestuj tyle, ile możesz stracić. Nawet najlepsza inwestycja może ,,spaść" podczas bessy, a Ty stracisz cały majątek. Można inwestować nawet małe kwoty, chociaż wtedy warto sprawdzić inne instrumenty niż akcje.
4. Trzymaj emocje na wodzy - to najgorszy wróg inwestora, zwłaszcza jeśli masz w planach inwestycje agresywne.
5. Dywersyfikacja portfela to Twój najlepszy przyjaciel. Jeśli część środków przeznaczysz na bezpieczne inwestycje, a część na ryzykowne, to nawet podczas strat możesz je zminimalizować lub po prostu się zabezpieczyć.
6. Wiedza to potęga, dlatego ciągle się dokształcaj. Mam tu na myśli zarówno teorię w postaci np. różnych strategii czy rodzajów analiz, jak i praktykę w postaci przeklikania się przez portal inwestycyjny lub rachunek na koncie demo.
7. Czytaj, zanim podpiszesz - dotyczy to zarówno wyboru odpowiednich narzędzi do inwestowania, czy też rachunków jak i samych zakupów akcji i innych instrumentów.

Jeśli chcesz rozpocząć inwestowanie w akcje, ale nie wiesz jak lub potrzebujesz więcej wiedzy - skontaktuj się ze mną i powiem Ci, jak wyglądają inwestycje finansowe od środka.